Hoe kwam deze website tot stand?
De DoeTank Publieke Ontzorging is een samenwerkingsverband van Paris Proof Plan, Regionaal Energieloket, Regionale Ontwikkelmaatschappij Utrecht, Squarewise en Technische Universiteit Eindhoven. Op basis van een subsidieverstrekking van het Ministerie van BZK voerden we van 2021 t/m 2024 een actieonderzoek uit naar het ontzorgen van particuliere woningeigenaren die hun woning willen verduurzamen. Daarbij hadden we specifieke aandacht voor de rol van lokale, regionale en landelijke overheid. De DoeTank is een actiegericht kennis- en leertraject. We leerden en experimenteerden in de praktijk, samen met (en in) gemeente Emmen, Leusden, Veldhoven en Weert.
Scope
In iedere gemeente selecteerden we één wijk voor ons onderzoek. Deze wijken hadden allen de volgende kenmerken:
Veel (of alleen) grondgebonden koopwoningen. Bewoners van VvE's of grondgebonden huurwoningen vielen buiten de scope van ons onderzoek.
Een lage kans op een collectieve warmteoplossing, waar een all-electric oplossing aangewezen (of zeer waarschijnlijk) was.
Niet aangewezen om op korte termijn aardgasvrij te worden. Hierdoor konden we experimenteren met een stapsgewijze aanpak, waarbij bewoners niet in één keer de stap naar een toekomstbestendige (of aardgasvrije) woning hoeven te zetten.
Hoge aanwezigheid van de doelgroep 'willers en kunners'. Dit zijn bewoners die gemotiveerd zijn hun woning te verduurzamen én die daar de (financiële) mogelijkheden toe hebben.
Uitgangspunten van het kennis- en leertraject
Samen met ambtenaren, bewonersinitiatieven en (vrijwillige) energiecoaches begonnen we aan een reis van drie jaar. Daarbij wisselden we continu af tussen de tekentafel en keukentafel. Aan de tekentafel ontwikkelden we verschillende ondersteuningsvormen, die we liefst zo snel mogelijk en in verschillende iteraties testten aan de keukentafel. In totaal hadden we met 1500 bewoners contact!
Tijdens het experimenteren hadden we niet alleen aandacht voor de uitvoering van projecten, maar juíst voor leren, evalueren en opnieuw proberen. De volgende uitgangspunten stonden daarbij centraal:
Start vanuit de behoefte van bewoners. Klantreizen worden vaak opgesteld vanuit het perspectief van de ondersteuner of aanbieder. Maar door het perspectief van de bewoner centraal te stellen, kun je het best leren welke ondersteuning op welk moment nodig is. Daarom staat het verduurzamingsproces van bewoners centraal op deze website.
Creëer een veilige leeromgeving. Waar geleerd wordt, gaan dingen soms anders dan verwacht. In het project gunden we alle betrokkenen een veilige leeromgeving. Dit betekende voor ons dat leren centraal stond in alle projecten die we uitvoerden. Dit werd aan het begin van projecten duidelijk gemaakt voor alle betrokkenen: gemeenten, bewonersinitiatieven én bewoners.
Begin klein en schaal daarna op. De roep om schaalbare, herhaalbare oplossingen in de energietransitie is groot. Maar wanneer je je op onbekend terrein bevindt, kan het zinvol zijn om klein te beginnen. Wij begonnen vaak met het begeleiden van één bewoner, en onderzochten vervolgens stap voor stap hoe we ondersteuning schaalbaar konden maken. Nail it, before you scale it.
Zoom in op dingen die lastig zijn. Tijdens het leren en experimenteren begaven we ons vooral op onbekend terrein. Zo onderzochten we bewoners ondersteund kunnen worden bij het treffen van moeilijke maatregelen en het maken van een plan voor hun woning.
Gebaseerd op praktijkervaring
De ervaringen en lessen die we de afgelopen drie jaar hebben opgedaan hebben een plek gekregen op deze website. Dit is het resultaat van de projecten die we samen met ambtenaren, energiecoaches, bewonersinitiatieven en meerdere bewoners hebben uitgevoerd. En zeker zo belangrijk: dit is ook het resultaat van de zorgvuldige feedback van al deze mensen en partijen. Veel van onze tools hebben we binnen de meerdere gemeenten kunnen uitproberen, altijd met het doel voor ogen dat andere gemeenten hier ook mee aan de slag kunnen gaan.De materialen en werkwijze voor het ontwikkelen van een lokale ondersteuningsstructuur zijn bijvoorbeeld al gebruikt door de zes gemeenten die in 2024 deelnamen aan het ‘Trainingstraject - Ontwikkel je eigen ondersteuningsstructuur’.
Het kiezen van de juiste combinatie van tools en de uitwerking daarvan kan verschillen per bewoner, straat of buurt. Lees hier meer over het gebruiken van de tools op deze website.
Auteurschap
Alle kennis en tools die ontwikkeld zijn binnen de DoeTank Publieke Ontzorging zijn met gemeenschapsgeld gefinancierd. We vinden dat de informatie op de website doetankontzorging.nl daarom openbaar toegankelijk moet zijn en gebruikt moet kunnen worden door wie dat wil. Alle informatie op deze website is daarom beschikbaar onder de Creative Commons naamsvermelding, NietCommercieel, GelijkDelen 4.0. Zie voor de voorwaarden van de licentie ook: https://creativecommons.org/licenses/by-nc-sa/4.0/deed.nl
